Ovčarsko – kablarska klisura

Ovčarsko – kablarska klisura predstavlja jedinstvenu morfološku celinu. Ona je usečena između planinskih masiva Ovčara i Kablara širine od 50 – 100 m. Klisura, ukupne dužine od oko 20 km, spaja čačansku sa Požeškom kotlinom. To je gorostasna i najživopisnija klisura Srbije. Odlikuje se strmim, visokim krečnjačkim stranama u kojima se zapažaju otvori nekoliko pećina, zatim uklještenim meandrima koje pravi reka Zapadna Morava i jedinstvenom florom i faunom. Dno korita Morave leži na 270 m nadmorske visine, što znači da se najviši vrh Ovčara (985 m), nalazi 710 m nad rekom – to je ujedno i najveća dubina klisure.
Ovčarsko–kablarska klisura je Uredbom Vlade Republike Srbije zaštićena kao predeo izuzetnih odlika i kao prirodno dobro od izuzetnog značaja, svrstana je u "I kategoriju", a za staraoca je određena "Turistička organizacija Čačak". Ovčarsko – kablarska klisura je predeo izvanredne pejzažne raznolikosti, lepote i atraktivnosti, jedinstvena i veoma značajna kulturno-istorijska celina od devet manastira, drugim memorijalnim i sakralnim objektima i obeležjima. Osobeni naslednik geonasleđa značajan kao primer međudejstva geoloških, geomorfoloških, hidroloških procesa i pojava, područje raznovrsne i višestruko značajne flore i faune.

Održane sertifikovane radionice u okviru projekta ADRIATICAVES PLUS

U okviru projekta „Sustainable management and tourist promotion of natural and archaeological heritage in the Adriatic caves PLUS“ (Održivo upravljanje i turistička promocija prirodnog i arheološkog nasleđa u Jadranskim pećinama – ADRIATICAVES PLUS 16.06., 27.06., 28.06. i 29.06. 2022 godine u prostorijama planinarskog doma Planinarskog društva Kablar i u pećini Kađenici, održani su obuka i testiranje za vodiča u neuređenim pećinama. Obuku i testiranje je sprovelo Planinarsko društvo Kablar. Cilj obuke je stručno osposobljavanje lica za obavljanje aktivnosti vodiča u neuređenim pećinama - pećina Kađenica.

Događaj malog obima u sklopu projekta ADRIATICAVES PLUS

Održivo upravljanje i turistička promocija prirodnog i arheološkog nasleđa u Jadranskim pećinama – ADRIATICAVES PLUS

Grad Čačak je jedan od pet projektnih partnera na projektu „Sustainable management and tourist promotion of natural and archaeological heritage in the Adriatic caves PLUS“ (Održivo upravljanje i turistička promocija prirodnog i arheološkog nasleđa u Jadranskim pećinama – ADRIATICAVES PLUS). Projekat je deo ADRION programa koji je finansijski podržan od strane EU. Na ovom projektu Grad Čačak sarađuje sa projektnim partnerima iz Italije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Albanije. Ovaj projekat je nastavak projekta ADRIATICAVES koji je Grad Čačak realizovao u periodu od 2018-2021 godine. Opšti cilj projekta ADRIATICAVES PLUS je da unapredi i poveća uticaj projekta ADRIATICAVES i da proceni kako digitalna inovacija može biti podrška valorizaciji istorijskih i prirodnih lokaliteta. Najvažnija prednost projekta ADRIATICAVES PLUS je pilot akcija o potencijalima digitalnih inovacija i, naime, 3D rekonstrukcije sajtova kao inovativnog alata za prevazilaženje ograničenja putovanja i kretanja koja proizilaze iz pandemije Covid19. Ovaj koncept bi trebalo primeniti i na druge postpandemijske situacije, kako bi se omogućilo ljudima koji ne mogu direktno pristupiti tim lokalitetima, iz različitih razloga: vreme koje je na raspolaganju, troškovi putovanja, bolest, godine ili jednostavno zato što je lokacija teško dostupna zbog svog položaja (tj. u planinama) da upoznaju zanimljive prirodne lokalitete. Stoga je u okviru projekta ADRIATICAVES PLUS razvijena 3D rekonstrukcija pećine Nera koja pripada teritoriji Nacionalnog parka Maiella, u Italiji.   3D rekonstrukciju možete pogledati na sledećem linku.

Održivo upravljanje i turistička promocija prirodnog i arheološkog nasleđa u Jadranskim pećinama

Grad Čačak je jedan od sedam projektnih partnera na projektu „Sustainable management and tourist promotion of natural and archaeological heritage in the Adriatic caves“ (Održivo upravljanje i turistička promocija prirodnog i arheološkog nasleđa u Jadranskim pećinama). Projekat je deo ADRION programa koji je finansijski podržan od strane EU. Na ovom projektu grad Čačak sarađuje sa projektnim partnerima iz Italije, Crne Gore, Hrvatske, Albanije i Bosne i Hercegovine. Cilj ovog projekta je razviti zajedničku prekograničnu platformu održivog turizma kroz turističku promociju i očuvanje prirodnog i arheološkog nasleđa pećina Jadranske regije i turističko umrežavanje pećina svih projektnih partnera.	Autor fotografije: Vladimir Mijailović
Značaj projekta se ogleda i u razmeni korisnih znanja i iskustava između partnera, razvoju održivog turizma i poboljšanju usluga. Realizacijom projekta, grad Čačak će imati bogatiju turističku ponudu i, samim tim, povećanu turističku posećenost. U okviru projektnih aktivnosti, 16. i 17. Marta 2019. godine u prostorijama planinarskog doma Planinarskog društva Kablar i u pećini Kađenici, održani su obuka i testiranje za vodiča u neuređenim pećinama. Obuku i testiranje je sproveo Planinarski savez Srbije, a obučene su tri osobe. Cilj obuke je stručno osposobljavanje lica za obavljanje aktivnosti vodiča u neuređenim pećinama - pećina Kadjenica.
SASTANCI UPRAVNOG ODBORA PROJEKTA „ADRIATICAVES“
PROJEKTNI PARTNERI

Rezultati monitoringa staništa na teritoriji grada Čačka

Monitoring staništa 91E0 realizovan je na tri lokacije na teritoriji grada Čačka. Monitoring je sproveden pre realizacije pilot intervencije i biće ponovljen nakon njene realizacije.    Lokacija 1 nalazi se u priobalnoj zoni reke Zapadne Morave u prigradskoj zoni grada. Monitoring je pokazao da mikro-reljef kao i drugi uslovi staništa nisu homogeni što dovodi do mozaičnog rasporeda fitocenoloških edifikatora pa su stabla pojedinačna ili su u manjim grupama (3-5 stabala). Ugroženost staništa je izazvana invazivnim vrstama (Fallopia, Robinia, Acer negundo) kao i ljudskim aktivnostima (blizina saobraćaja, otpad i ribolov).    Lokacija 2 se nalazi u priobalnoj zoni reke Zapadne Morave u zaštićenom području Ovčarsko – kablarska klisura. Za ovu lokaciju karakteristična je progresivna sukcesija na aluvijalnom nanosu u blizini vodenog toka. Kao što lako nastaju ove zajednice isto tako lako nestaju. Ugroženost staništa je izazvana invazivnim vrstama (Fallopia, Robinia, Acer negundo, Aillanthus altisima).    Lokacija 3 se takođe nalazi u priobalju Zapadne Morave ali u gradskoj zoni. Šuma je fragmentirana. Presudni deo je voda, površinska i podzemna. Na vlažnijoj podlozi nalaze se bela vrba i crna topola a na suvljoj im se pridružuje bela topola. Osnovni uzrok ugrožavanja je urbanizacija (različiti turistički sadržaji) kao i invazivne vrste (Fallopia, Robinia, Aillanthus altisima).   Monitoring je pokazao da je jedna od glavnih pretnji biodiverzitetu prisustvo invazivnih vrsta. U tom pogledu pilot intervenncija će uključiti mehaničko uklanjanje invazivnih biljnih vrsta na pomenutim lokacijama. Intervencija će početi krajem februara 2014. godine.

Rezultati zajedničke saradnje Grada Čačka i Zavoda za zaštitu prirode Srbije

Predstavnici Zavoda za zaštitu prirode Srbije dali su pozitivno mišljenje na Zajednički međunarodni akcioni plan za slatkovodna staništa i šume, u čijoj izradi je Grad Čačak bio koordinator grupe, na projektu Be-Natur. Osim toga, Zavod je izdao Rešenje o uslovima zaštite prirode u zaštićenom području, koje je neophodan dokument u pokretanju aktivnosti pilot intervencije u zaštićenom području Ovčarsko – kablarska klisura. Dobra saradnja između predstavnika Zavoda za zaštitu prirode Srbije i Grada Čačaka biće nastavljena i tokom 2014. godine.